Háskólinn á Akureyri er eini háskólinn á Íslandi sem býður upp á nám í iðjuþjálfunarfræði.
Iðjuþjálfunarfræði beinir sjónum að því sem fólk tekur sér fyrir hendur í daglegu lífi og þeim möguleikum sem það hefur til þátttöku í samfélaginu, óháð færni, fötlun eða heilsu.
Iðjuþjálfunarfræði er nauðsynlegur undirbúningur fyrir nám í iðjuþjálfun.
Iðjuþjálfar eru sérfræðingar í daglegri iðju fólks.
Nám í iðjuþjálfunarfræði byggir á heilbrigðis- og félagsvísindum. Iðjuþjálfunarfræði snýst um iðju, heilsu og almenn lífsgæði fólks.
Þú lærir að tileinka þér viðhorf, hæfni og leikni sem endurspegla nýjustu þekkingu og þróun í fræðigreininni.
Skoðað er hvernig umhverfið, líkamlegir og hugrænir þættir hafa áhrif á það sem fólk tekur sér fyrir hendur í daglegu lífi. Lögð er áhersla á að skapa tækifæri og nýta ýmsar leiðir til lausna.
Iðjuþjálfunarfræði er 3 ára nám til BS-prófs. Til að fá starfsréttindi sem iðjuþjálfi þarf til viðbótar að ljúka eins árs diplomanámi í iðjuþjálfun á meistarastigi.
Vettvangsnám er hluti af náminu og hefst á fyrsta námsmisseri. Landspítali og Sjúkrahúsið á Akureyri eru meðal samstarfsstofnana sem gera kröfur um að nemendur séu bólusettir fyrir ákveðnum sjúkdómum. Nánari upplýsingar má finna hér.
Þú getur skoðað skipulag námsins í Uglu, kennsluvef háskólans.
BS próf í iðjuþjálfunarfræði opnar möguleika til ýmissa starfa innan velferðarþjónustu, menntastofnana og félagasamtaka, og á almennum vinnumarkaði.
Námsleiðin opnar einnig möguleika á frekara námi á meistarastigi. Flestir bæta við sig diplómanámi í iðjuþjálfun sem veitir starfsréttindi sem iðjuþjálfi.
Þeir sem ljúka diplómanámi í iðjuþjálfun öðlast réttindi til að starfa á breiðum vettvangi, til dæmis við ýmiss konar endurhæfingu, vinnuvernd, aðlögun umhverfis, geðvernd, heilsueflingu og forvarnarstarf sem stuðlar að auknum lífsgæðum fólks.
Félagslíf er mikilvægur þáttur háskólanáms og er félagslíf nemenda við HA öflugt.
Allir nemendur við háskólann eru í Stúdentafélagi Háskólans á Akureyri (SHA) en einnig er hver deild með sitt nemendafélag. Eir er félag heilbrigðisvísindanema og þú getur nálgast nánari upplýsingar um félagið á Facebook.
Almenn krafa er að umsækjendur hafi lokið stúdentsprófi, lokaprófi frá framhaldsskóla á þriðja hæfniþrepi, jafngildu erlendu prófi eða 60 ECTS einingum frá viðurkenndum háskóla.
Við viljum benda á að ef fjöldi umsækjenda sem uppfyllir almenn inntökuskilyrði fer yfir fjöldaviðmið verður umsóknum forgangsraðað á eftirfarandi hátt:
Umsækjendum verður svo raðað upp samkvæmt samlagningu þessa þátta og teknir inn í þeirri röð.
Hér getur þú lesið meira um inntökuskilyrði háskólans.
Umsóknir sem ekki teljast uppfylla almenn inntökuskilyrði eru metnar sjálfstætt. Ferilskrá og kynningarbréf eru valkvæð gögn í umsóknargátt en styrkja umsókn.
Allt grunnnám við Háskólann á Akureyri er sveigjanlegt nám sem þýðir að engu skiptir hvort þú ert staðarnemi eða fjarnemi. Allir fylgja sömu námskránni og námskröfur eru þær sömu. Námsefnið er aðgengilegt á lokuðu vefsvæði þar sem má til dæmis finna upptökur frá kennurum og fjölbreytt tækni er nýtt til gagnvirkra samskipta. Þannig getur þú horft á fyrirlestra þegar þér hentar og eins oft og þú vilt. Þú getur jafnvel hægt eða hraðað á hljóðinu.
Gerð er krafa að allir nemendur komi tvisvar á hverju misseri í stuttar kennslulotur til Akureyrar þar sem megináhersla er lögð á verklega þjálfun og umræður. Þar gefst þér tækifæri til að hitta kennara, samnemendur og annað starfsfólk háskólans og tengjast enn betur háskólasamfélaginu þínu. Hluti námsins fer fram á vettvangi í stuttum heimsóknum, sem tilheyra ákveðnum námskeiðum, þar sem nemendur fá innsýn í mismunandi stuðnings- og þjónustuúrræði. Gerð er krafa um þátttöku nemenda í þessu vettvangsnámi.
Við iðjuþjálfunarfræðideild HA er skyldumæting í kennslulotur. Kynntu þér því vel dagsetningarnar sem birtar eru með góðum fyrirvara.
Vinsamlega athugið að hver vika í fullu háskólanámi er ígildi 50-60 stunda vinnuviku.
Nemendur í iðjuþjálfun á meistarastigi eiga kost á að taka hluta af vettvangsnámi sínu við erlendar samstarfsstofnanir.
Af hverju iðjuþjálfun? - Viðtal við nemenda í fréttablaðinu
Iðjuþjálfunarfræði – hvað er það? - Viðtal við nemenda í fréttablaðinu
Er iðjuþjálfun starf fyrir þig? - Viðtal við kennara í fréttablaðinu
Viðtal við Birnu Guðrúnu Baldursdóttur iðjuþjálfa í Glerárskóla.
Námið í iðjuþjálfunarfræði opnar dyr að fjölbreyttu starfi á ótal sviðum. Áhersla er lögð á lausnamiðaða nálgun, styrkleika, tækifæri og gagnrýna hugsun. Í náminu lærði ég að horfa heildrænt á samspil einstaklingsþátta, samfélagsins og alls þess sem við tökum okkur fyrir hendur. Mér finnst ég vel undirbúin til að hanna þjónustu og færa rök fyrir starfi mínu.
Að loknu námi í iðjuþjálfun við HA fékk ég fjölbreytt og spennandi stjórnunarstarf sem felur í sér að innleiða nýja sýn og áherslur í þjónustu við geðfatlaða. Námið nýtist mér á hverjum degi í lífi og starfi.
Nám í iðjuþjálfunarfræði veitti mér einstaka sýn á einstaklinginn og samspil hans við iðju og umhverfið. Sú sýn ásamt lausnamiðaðri hugsun með áherslu á styrkleika, áhuga og þátttöku gerir okkur sem iðjuþjálfa að verðmætum hlekkjum þegar kemur að þjónustu við fólk á ólíkum æviskeiðum og fjölbreyttum vettvangi.
Í námskeiðinu læra nemendur grunnatriði í byggingu og starfsemi mannslíkamans. Áhersla er lögð á helstu líffærakerfi mannsins (að hreyfi- og stoðkerfinu undanskyldu) og eðlilega starfsemi þeirra í tengslum við heilsu og lífsgæði. Einnig verður fjallað um skerðingar á líkamsstarfsemi og leiðir til að fyrirbyggja sjúkdóma í öndunarfærum, hjarta- og blóðrásarkerfi og truflanir á starfsemi innkirtla-, ónæmis-, þekju-, og æxlunarkerfisins. Auk þess læra nemendur almenna skyndihjálp og fá verklega kennslu í endurlífgun.
Námskeiðið byggir á ICF, alþjóðlega flokkunarkerfinu um færni, fötlun og heilsu og er mikilvæg undirstaða fyrir önnur námskeið um líkamsbyggingu og starfsemi mannslíkamans.
Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist innsýn í heilsu og velferð mannsins, helstu áhrifaþætti heilsu og leiðir til að efla hana. Fjallað er um hugmyndafræði og helstu hugtök heilsueflingar sem og líkamlega-, vitræna-, sálræna- og félagslega heilsu einstaklinga á mismunandi æviskeiðum. Skoðað er samspil erfða, lífsstíls og umhverfis á heilsu frá vöggu til grafar.
Í námskeiðinu fá nemendur innsýn í iðjuþjálfafagið, sögu þess, meginhugmyndir og hlutverk auk þess sem þeir kynnast helstu starfsviðum og starfsemi iðjuþjálfa á Íslandi. Fjallað er um iðjuhugtakið frá bæði hlutlægu og huglægu sjónarhorni og hvernig iðja fólks þróast og breytist eftir því sem ævi þess vindur fram. Skoðuð eru tengsl iðju og heilsu í einstaklingsbundnu og samfélagslegu samhengi. Nemendur fá innsýn í greiningu og flokkun iðju í ljósi framkvæmdaþátta, athafna og þátttöku og skoða tengsl hennar við umhverfi í víðum skilningi. Til að öðlast innsýn á iðjuþjálfastarfið af eigin raun fylgjast nemendur með störfum iðjuþjálfa á vettvangi í 16 tíma og deila reynslu sinni með samnemendum.
Námskeiðið miðar að því að þjálfa nemendur í helstu grundvallaratriðum fræðilegra vinnubragða. Í námskeiðinu er fjallað um helstu gerðir rannsókna og markmið þeirra, hin tvö megin rannsóknar-viðmið rannsókna, þ.e. vísindaheimspekilegar forsendur þeirra. Kynntar eru helstu rannsóknar-aðferðir og er lögð áhersla á að megindlegar og eigindlegar aðferðir séu kynntar sérstaklega. Þá er lögð áhersla á skipulag rannsókna, rannsóknarspurningar, skilgreiningar hugtaka og tilgátur. Heimildavinna, rafræn heimildaleit, tilvísanir í heimildir og heimildaskráning fá vandlega umfjöllun . Fjallað er um úrvinnslu gagna og framsetningu niðurstaðna gagna, m.a. gerð texta, stílbrigði,og grunnatriði framsetningar tölfræðilegra gagna. Þá er fjallað sérstaklega um siðferðileg álitamál í rannsóknum og gagnrýna hugsun í vísindum. Loks er lögð mikil áhersla á að kenna nemendum ritgerðasmíð, uppbyggingu ritgerða og skýrslna og verklag við slíka vinnu. Áhersla er lögð á vinnu minni nemendahópa að sértæku rannsóknarverkefni sem gefur nemendum innsýn og þjálfun í ferli rannsóknar: undirbúning, framkvæmd og framsetningu niðurstaðna.
Námskeiðið fjallar um athafnir og þátttöku fólks og tengsl þessara hugtaka við færni, félagsleg hlutverk, borgaralega aðild og jafnvægi í daglegu lífi. Skoðað er hvernig athafnir og þátttaka birtast í formi leiks, tómstundaiðju, eigin umsjár, náms og starfa og hvernig þessi fyrirbæri þróast á mismunandi hátt í takt við hlutverk fólks, áhuga, lífsstíl og lífsferil. Nemendur kynnast ýmsum verkfærum til að rýna í athafnir og þátttöku og fá þjálfun í að skoða dagleg viðfangsefni ofan í kjölinn. Einnig er fjallað um hömlun við athafnir og nemendur fá innsýn í leiðir og aðferðir til að aðlaga og breyta athöfnum í þeim tilgangi að auka færni fólks í daglegu lífi. Ólíkar birtingarmyndir þátttöku eru skoðaðar og rýnt í mismunandi skilning á hugtakinu.
Námskeiðið fjallar um helstu sjónarmið, hugtök, hugmyndir og gildi í iðjuþjálfunarfræði og iðjuvísindum. Nemendur fá innsýn í hugmyndafræðilega þróun iðjuþjálfunarfræði og helstu áhrifavalda þar að lútandi. Fjallað er um og rýnt í iðjumiðuð faglíkön og kenningar og nemendur fá tækifæri til að beita þeim. Einnig kynnast nemendur mismunandi rökleiðsluaðferðum og hvernig þær virka á ólíkan hátt eftir eðli viðfangsefnisins.
Námskeiðið snýst um fræðilegar undirstöður og aðferðir við upplýsingaöflun og mat á færni og þátttöku. Nemendur kynnast mismunandi leiðum til að afla upplýsinga og rýna í ólíkar gerðir matstækja m.t.t. mælifræðilegra eiginleika þeirra og túlkunar á niðurstöðum. Einnig er fjallað um þróun matstækja, aðferðir við þýðingu og stöðlun og siðfræðilega þætti.
Í námskeiðinu skoða nemendur eigin námsmarkmið, hæfileika, umhverfi og aðferðir til að læra. Kenndar eru mismunandi aðferðir til náms og leiðir til farsællar samvinnu í nemendahópi. Nýtt eru ýmis verkfæri úr iðjuþjálfunarfræði fyrir nemendur til að rýna í eigin viðhorf, vanamynstur, hlutverk og umhverfi. Nemendur gera áætlanir um hvernig þeir mæta kröfum námsins og efla eigin þekkingu, leikni og hæfni.
Í námskeiðinu er fjallað um hvernig stoðkerfi mannslíkamans er uppbyggt, hvernig það starfar og tengsl þess við færni, fötlun og heilsu. Áhersla er lögð á eðlilega byggingu og starfsemi beina, liðamóta, vöðva og úttauga, en nemendur fá einnig innsýn í skerðingar á starfsemi stoðkerfisins, orsakir, einkenni, almenn meðferðarúrræði og forvarnir gegn sjúkdómum. Auk þess fá nemendur verklega kennslu í einföldum aðferðum til að meta byggingu og starfsemi stoðkerfisins.
Í námskeiðinu er fjallað um ólíkar leiðir fólks til að læra og mismunandi aðferðir til að miðla upplýsingum og leiðbeina bæði einstaklingum og hópum. Nemendur fá innsýn í hugmyndir og kenningar um nám og leiðsögn og ræða beitingu þeirra m.t.t. möguleika fólks til að tileinka sér ný viðhorf, venjur eða færni. Einnig fá nemendur þjálfun í að nota ólíka miðla og tækni til að upplýsa fólk og auka aðgengi þess að þekkingu í því skyni að efla heilsu og færni.
Námskeiðið snýst um samskipti og samstarf við bæði notendur og samstarfsfólk þar sem fjallað er um helstu hugmyndir, kenningar og aðferðir er lúta að félagslegum samskiptum og eflandi tengslum. Fjallað er um þverfaglega teymisvinnu, hópastarf og hópefli og rýnt í hlutverk ólíkra fagstétta innan velferðarkerfisins. Kynntar eru helstu aðferðir í viðtalstækni og nemendur æfa sig í að beita þeim. Nemendur rýna í eigin samskiptahætti og kynnast því hvernig nota má samskipti á meðvitaðan hátt til að ýta undir og styrkja ákveðna færni og eiginleika fagmennskunnar.
Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist greinagóða þekkingu og skilning á samspili velferðar og umhverfis í víðum skilningi. Fjallað er um mismunandi sjónarhorn á færni, fötlun og heilsu með áherslu á margbreytileika, ólíka menningu, gildi, viðhorf og fordóma. Nemendur læra um hlutverk stjórnsýslu og ábyrgð hennar á málefnum er tengjast aðgengi og algildri hönnun og rýna í helstu sáttmála, samninga og yfirlýsingar sem snúa að mannréttindum og velferð. Skoðuð er dreifing heilbrigðis og velferðar út frá félagslegri stöðu ólíkra samfélagshópa og rýnt í helstu ástæður hennar. Einnig er rýnt í siðfræði heilbrigðisstétta og ýmis siðferðisleg álitamál í heilbrigðisþjónustu.
Námskeiðinu er ætlað að veita greinargóða þekkingu á þjónustu velferðarkerfisins á mismunandi vettvangi. Fjallað um þjónustuna sem kerfi, hlutverk hennar, hugmyndafræðilega nálgun, fjármögnun og rekstur auk hlutverka mismunandi starfsstétta. Rýnt er í kosti og galla bæði stofnanaþjónustu og þjónustu sem veitt er í nærumhverfi notenda. Í námskeiðinu felst 2ja vikna (80 stunda) dvöl nemenda á vettvangi þar sem þeir kynnast ólíkum nálgunum og aðferðum í velferðarþjónustu.
Í námskeiðinu er fjallað um byggingu, starfsemi og þróun þess líkamskerfis sem tekur á móti skynáreitum, vinnur úr þeim og stjórnar hreyfingum mannslíkamans. Nemendur læra um samspil skynsviða og hreyfinga og fá innsýn inn í mismunandi kenningar þar að lútandi. Einnig læra nemendur um skerðingar sem geta orðið á starfsemi skyn- og hreyfistjórnunarkerfisins, birtingamyndir þeirra, möguleg áhrif á athafnir og þátttöku, almenn meðferðarúrræði og forvarnir.
Markmið námskeiðsins er að veita greinagóða þekkingu og innsæi í hvernig efnislegt umhverfi hefur áhrif á færni og þátttöku fólks. Fjallað er um aðgengi í víðu samhengi, svo sem að byggingum og upplýsingum, og nemendur æfa sig í að greina þörf fyrir og skipuleggja umhverfisbreytingarnar til að koma í veg fyrir eða mæta færniskerðingu. Lögð er áhersla á notendamiðaða nálgun og aðferðir til að auka möguleika fólks á að hafa áhrif á eigin efnisheim. Innifalið í námskeiðinu er 12 stunda nám á vettvangi.
Viðfangsefni námsskeiðsins er að kynna heimspekilegan og fræðilegan grunn eigindlegra aðferða og útfærslu þeirra og notkun í iðjuþjálfunarfræði, hjúkrunarfræði og öðrum heilbrigðisvísindum. Kynntar verða fyrir nemendum algengar eigindlegar rannsóknir sem og aðferðir við gagnasöfnun og gagnagreiningu. Lögð verður áhersla á ýmis viðfangsefni og álitamál sem tengjast eigindlegum rannsóknum svo sem siðfræðilegum þáttum og trúverðugleika/réttmæti og áreiðanleika. Lögð verður sérstök áhersla í færni í að meta gæði eigindlegra rannsókna og rannsóknarrýni.
Námskeiðið snýst um athafnir sem krefjast getu til að stjórna líkamsstöðu og komast um. Nemendur læra að meta ýmsa þætti í starfsemi skyn- og hreyfistjórnunarkerfisins og kynnast aðferðum til að koma í veg fyrir skerðingar og auka færni.
Fjallað er um rannsóknarsnið, helstu gagnaöflunaraðferðir og tölfræði. Fjallað er meðal annars um tilraunir, spurningakannanir og notkun opinberra gagna í rannsóknum. Þá eru kenndir helstu þættir í lýsandi tölfræði, myndrænni framsetningu gagna og einfaldri framsetningu á niðurstöðum. Kynnt eru grunnatriði í ályktunartölfræði, líkindareikningi og einföld tölfræðipróf. Einnig er farið í grunnatriði aðhvarfsgreiningar. Kynnt er skráning gagna í gagnagrunna og grunnatriði í notkun tölfræðiforrita.
Námskeiðið snýst um að skipuleggja þjónustu fyrir einstaklinga, hópa eða samfélög til að koma til móts við iðjuvanda af líkamlegum toga. Nemendur æfa sig í að velja og beita aðferðum til að safna bæði formlegum og óformlegum upplýsingum um líkamsstöðu og hreyfingar, túlka matsniðurstöður og nýta þær til að setja mælanleg markmið fyrir athafnir og þátttöku. Áhersla er lögð á faglega rökleiðslu, ferli þjónustu og skráningu upplýsinga. Hluti námskeiðsins (40 stundir) fer fram á vettvangi þar sem nemendur æfa sig í ofangreindum atriðum við raunverulegar aðstæður.
Í námskeiðinu er fjallað um byggingu og starfsemi heilans í tengslum við vitsmunastarf, sálfélagslega starfsemi, tilfinningalíf og persónuleika. Nemendur kynnast taugafræðilegum grundvelli hegðunar og hugsunar og þeim afleiðingum sem frávik í taugaþroska, sjúkdómar og ákomnir heilaskaðar geta haft á atferli, samskipti og iðju á mismunandi æviskeiðum. Nemendur læra einnig um orsakir, einkenni, forvarnir og almenn meðferðarúrræði við sjúkdómum í miðtaugakerfinu sem hafa áhrif á hugarstarf.
Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist greinagóða þekkingu á hvernig félagslegt umhverfi, stuðningur og tengsl hafa áhrif á færni og þátttöku fólks. Fjallað er um stuðning og tengsl í bæði nær- og fjær samfélaginu , allt frá fjölskyldunni til opinberrar þjónustu. Notendamiðuð nálgun er í brennidepli. Nemendur kynnast mismunandi aðferðum sem notaðar eru til stuðnings. Þeir æfa sig í að greina þörf fyrir og skipuleggja félagslegan stuðning sem stuðlar að færni og þátttöku. Fjallað verður um helstu lög og reglugerðir velferðarkerfisins sem tengjast stuðningsþjónustu. Í námskeiðinu felst 8 stunda dvöl nemenda á vettvangi.
Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist greinagóða þekkingu á hvernig starfsemi hugans hefur áhrif á færni og þátttöku fólks. Nemendur læra um helstu kenningar tengdar hugarstarfi (sálrænni og vitrænni starfsemi) og leiðir til að viðhalda eða efla geðheilsu og vitræna færni fólks. Á grunni faglegar rökleiðslu og gagnreyndar þekkingar fá nemendur þjálfun í að velja matsaðferðir, túlka matsniðurstöður, skilgreina markmið og setja fram rökstuddar tillögur að þjónustu sem miðar að því að viðhalda eða efla hugarstarf, þátttöku og velferð einstaklinga, hópa eða samfélaga.
Í námskeiðinu er fjallað um stjórnunarfræði, stjórnunarkenningar og stjórnunarlega uppbyggingu, umgjörð og stefnumótun í íslenskri velferðarþjónustu. Nemendur fá innsýn í ólíkar hugmyndir og aðferðir í stjórnun, s.s. breytingastjórnun, gæðastjórnun og mannauðsstjórnun. Auk þess skoða nemendur hlutverk leiðtogans, gildi handleiðslu, teymisvinnu og eigin reynslu.
Námskeiðið snýst um ólíkar aðferðir til að tilgreina iðjuvanda, safna upplýsingum og meta færni er tengist atferli og líðan fólks. Nemendur kynnast og æfa sig í aðferðum til að safna formlegum og óformlegum upplýsingum um vitræna og sálræna getu í ljósi iðjuvanda og nýta þær til að setja mælanleg markmið fyrir athafnir og þátttöku. Áhersla er lögð á faglega rökleiðslu, ferli þjónustu og skráningu upplýsinga. Hluti námskeiðsins (44 tímar) fer fram á vettvangi þar sem nemendur æfa sig í ofangreindum atriðum við raunverulegar aðstæður.
Í þessu námskeiði fá nemendur þjálfun í fræðilegum skrifum og umræðum um fagleg efni sem byggja á rannsóknum og öðrum gagnreyndum upplýsingum. Nemendur vinna ýmist einstaklingsbundið eða í hópum við að afla og rýna í gagnreyndar heimildir um ákveðin málefni. Þeir kynna afrakstur vinnu sinnar í töluðu og rituðu máli þar sem þeir fá svörun bæði kennara og samnemenda. Hluti námskeiðsins fer fram í málstofum þar sem nemendur ræða innihald, gæði og framsetningu fræðilegra skrifa og rannsókna og notagildi þeirra í gagnreyndu starfi.
Námskeiðið snýst um hugmyndir og aðferðir í nýsköpun og verkefnastjórnun. Á grundvelli heimilda og annarra upplýsinga um valið málefni setja nemendur fram hugmynd að nýrri eða breyttri þjónustu, afurð, aðferð, skipulagi eða miðlun og gera verkáætlun um hvernig megi hrinda henni í framkvæmd. Verkefnið er unnið bæði einstaklingsbundið og í hóp. Hluti af námskeiðinu er í formi málstofu þar sem nemendur kynna og ræða hugmyndir sínar og gefa hver öðrum uppbyggilega svörun á verkefnin.
Nemendur velja námskeið í samráði við kennara/brautarstjóra deildarinnar
Bergþóra Björk Guðmundsdóttir er verkefnastjóri grunnnáms við Heilbrigðis-, viðskipta og raunvísindasvið. Hún tekur vel á móti þér og öllum þeim fyrirspurnum sem þú kannt að hafa til hennar. Meira um Bergþóru.
